De enige diersoort die ik als landschapsfotograaf echt veel fotografeer is de Europese bruine beer. Samen met de veelvraat begin ik deze dieren behoorlijk te kennen, hun gedrag, hun manier van doen, hun schuwheid, hun eetlust en hun kleine priemende oogjes in hun lief aandoende snoet. Ik volg hun manier van doen, hun ontwaken, hun paarseizoen, het zorgen voor de jongen, de bezorgdheid van de moeder, het opvetten met bessen voor de winter en … tja… daar loopt het stuk. Want in één ding volgen beren en schoffies elkaar niet.. slaapt een beer in de winter? Ik in de zomer!
Het eerste moment
Het was in het najaar van 2010 dat ik voor het eerst een beer in het wild zag in Finland. Ik weet nog goed, ik zat in een schuilhut samen met een andere fotograaf. En beide nog nooit beren gezien. Dan komt het grote wachten… kijken… wachten… hopen… wachten… luisteren… wachten… camera instellingen aanpassen aan nieuwe lichtomstandigheden… wachten… denken dat je iets hoort… wachten… tot ineens het moment, in de lage struikjes aan de rand van het open Taiga landschap zag ik de snuit van een beer. Wat een indrukwekkend moment. Het grootste roofdier van Europa komt langzaam aansloffen, rondkijkend, speurend, luisterend en vooral ruikend. Schuw en op z’n hoede… eigenlijk ‘haar’ hoede (zo zag ik later – toen ik wat meer ervaring had – aan mijn beelden van toen). Tot ze het eindelijk aandurft om uit de beschutting te komen en aan de overkant van het meer langs te lopen…
Geratel van 10fps
En terwijl ik in volledige stilte met ingehouden adem in katzwijm volledig mijn camera vergat en vol overgave dit enorme dier aanschouwde… werd naast mij een camera tot het uiterste geperst om met 10fps elke minieme beweging van elk willekeurig spiertje van de beer te vereeuwigen. Omdat toen zelfs de duurste camera uiteindelijk met een volle buffer kampte hoorde ik naast mij het aantal fps afnemen en tot stilstand komen. Wat er toen gebeurde zal ik nooit vergeten. Terwijl ik mij net besef dat ik een volledige berenwandeling heb laten schieten en nog geen foto heb gemaakt… kijkt mijn maatje voor het eerst op vanachter de zoeker en door het smalle raampje. Hoewel zijn kaartje inmiddels al meer dan 60 beelden heeft van deze berin sprak de maker de legendarische woorden “kijk… een beer!”. Ik had nog geen enkele foto… maar al wel de beer gezien.
Ik leg belevenissen vast
Gelukkig voor mij volgden er die avond nog twee beren en kon ik mijn verlies goedmaken, hoewel, ik zou het zo weer doen… ik moet eerst beleven voor ik kan fotograferen, als ik het niet eerst echt heb beleefd kan ik het ook niet fotograferen, ik leg namelijk mijn belevenissen vast. Inmiddels heb ik al meer dan 20 keer beren in beeld mogen brengen en ben ik nog meer verslingerd geraakt aan de veelvraat, een grote marterachtige die in hetzelfde gebied leeft. De enorm kick van het zien van beren heeft bij mij plaatsgemaakt voor de kick creatief spel met dynamiek, licht en dier. De hoop op het zien van de beer is nu de hoop op het perfecte licht op het moment dat een beer komt, de hoop dat een beer precies datgene wil doen of daar wil gaan waar jij het had bedacht. De adrenaline kick is anders, maar zeker niet weg.
Bevallen tijdens je slaap
Beren hebben een prachtige manier van leven. Tijdens de winterslaap van moeder worden de jongen geboren. Moeder wordt daar niet echt wakker van (ja dames… dat is nog eens manier van bevallen) en de jongen zoeken zelf de tepel terwijl moeder verder slaapt (is niet echt slapen overigens, ze rusten eigenlijk met lagere hartslag). Als moeder echt wakker wordt heeft ze honger, veel honger. Vind je het gek als je niet alleen je eigen vetreserves hebt opgegeten maar er ook nog een paar hebben meegedronken. Dat is precies het moment dat het lente wordt en er weer voedsel komt. Je begint na zo’n slaapje met een lekker rendiertje of jonge eland om later je vleesdieet om te zetten in vegetarische maaltijden met bladeren, bessen, zaden, insecten en noten. Een beer eet alles. Tussendoor paar je (als je geen jongen hebt), eet je lekker verder en als je eenmaal weer lekker opgevet bent en er geen eten meer is, ga je weer in winterslaap.
Zomerslaap
Eigenlijk leef ik ook precies als een beer. Nu hoef ik niet op zoek te gaan naar voedsel maar wel naar fotografische inspiratie. En ik ga niet in winterslaap… maar in zomerslaap. Grappige is dat ik daar pas afgelopen zomer achterkwam. Normaal ging ik, zoals de meesten onder ons, in de zomer op vakantie. Nooit gepland (ben niet zo van plannen) maar altijd spontaan en met een aanleiding. Een internationaal Scouting kamp in Kenia was aanleiding voor 6 weken Afrika, een zoektocht naar een reisleider voor een terreinrijreis aanleiding voor 4 weken IJsland, etc. Maar dit jaar was er geen aanleiding. Lekker weekje kanoën in de Wieden en verder klussen in huis. En… zo dacht ik… eens een keer in de zomer aan de slag. Ik had allerlei plannen, onderwaterfotografie, reeënbronst, bloeiende heide, noem maar op. Maar er is welgeteld niet één van deze plannen waargemaakt. Ik heb een heerlijke zomer gehad, maar had gewoon geen behoefte aan die camera. Het licht was niet mijn ding, de natuur was heerlijk, maar niet voor mijn fotografie. Ik was in zomerslaap. Ik was in fotografische rust. Ik had een zeer vertraagde fps… tot 0. En tijdens de zomerslaap werden mijn jongen geboren, zonder centje pijn, zonder dat ik ze actief eten hoefde geven werden de plannen geboren. Jongen voor het komende jaar, creatieve ideeën voor straks. Dus let maar op, ik voel mij wakker worden. En gaat de echte beer over anderhalve maand alweer in winterslaap… de beer in mij kan weer los!
